29 października 2019 Jarosław Mikołajewski

Laudacja dla Zofii Anuszkiewicz i Lucii Pascale

Laudacja wygłoszona 20 października 2019 roku przez Jarosława Mikołajewskiego z okazji wręczenia nagrody im. Leopolda Staffa dla Zofii Anuszkiewicz i Lucii Pascale za przekład Elegii o poszukiwaczach muszli Renata Gabrielego.

 

Nagroda dla dwóch młodych tłumaczek jest nagrodą nie tylko za jakość i trafność przekładu. Także za wybór poematu, który postanowiły przyswoić polszczyźnie.

Tak widzę rolę tłumacza – który niekiedy, owszem, stawia sobie za zadanie tłumaczyć klasykę, albo zjawiska aktualnie popularne i nośne. Lecz nie może zapominać, że niezależność tłumacza mierzy się także pokusą i próbą zaproponowania nowej hierarchii dla języka oryginału. Powiedzenia włoszczyźnie – „przegapiasz coś istotnego dla siebie”. Próżno szukać nazwiska Gabriele w klasycznych antologiach, a przecież czytając Elegie poszukiwacza muszli w tłumaczeniu Lucii i Zofii, co i raz zadajemy sobie pytanie: coś takiego naprawdę istnieje we włoskiej poezji?… gdzie to się ukryło?… jakiej odwagi było trzeba, żeby poszerzyć polszczyznę o tak potężny w rozpoznaniu i nazywaniu poemat wewnętrznej drogi?…

Renato Gabriele należy do najwybitniejszych poetów współczesnych i wypada się cieszyć, że od kilkunastu lat pisze eseje o polskich poetach. Wobec zaistnienia polskiego – świetnego, nieoczywistego – przekładu Elegii… mamy prawo mówić o pełnej, obiecującej rozmowie.

Na koniec jeszcze jedno: każdy tłumacz wie, jak trudno uchronić wspólną pracę nad przekładem od wzajemnych rozczarowań tych, którzy się jej podjęli. Zosiu, Lucio, dziękujemy także za tę lekcję osobistego szacunku, harmonii i pokory wobec celu, który sobie wytyczyłyście, i wobec samej poezji.

 

Renato Gabriele, Elegie o poszukiwaczach muszli, przełożyły Zofia Anuszkiewicz i Lucia Pascale, Austeria 2019