Laudacja wygłoszona w dniu 1 października 2017 r. przez Ewę Nicewicz-Staszowską z okazji wręczenia Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa dla Rafała Witka – za książkę dla dzieci Chłopiec z Lampedusy.

Rafał Witek jest utalentowanym pisarzem i poetą, autorem ponad dwudziestu książek dla dzieci (chociaż zdarza mu się publikować także dla dorosłych), laureatem III Konkursu Literackiego im. Astrid Lindgren (2013) oraz Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego (2015). Jego Chłopiec z Lampedusy, którego dziś nagradzamy, należy do tych rzadkich, a bardzo potrzebnych tekstów, które przybliżają najmłodszym polskim czytelnikom temat migracji – jeszcze do niedawna pomijany i znany głównie z przekładów.

Książka Rafała Witka jest wyjątkowa, bo opowiada o afrykańskich uchodźcach z bliskiej nam perspektywy. Losy tytułowego chłopca z Lampedusy, czyli Tandżina z Erytrei, poznajemy bowiem oczami małej polskiej emigrantki, Andżeliki, którą do wyjazdu z kraju i zamieszkania z mamą we Włoszech zmusiły trudne warunki finansowe. Co daje nam ta bliska perspektywa? Po pierwsze pokazuje, że historia, która wydarzyła się na odległej Lampedusie, dotyczy każdego z nas, a imigranci to nie tylko sprawa Włochów.

Po drugie uświadamia nam, że każdy z nas jest w stanie – na miarę swoich możliwości – wyciągnąć do uchodźców pomocną dłoń i czasem wystarczy naprawdę niewiele, żeby zdarzył się jakiś cud. I wreszcie po trzecie przypomina, że my sami emigrowaliśmy i wciąż emigrujemy w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy i lepszego życia. To zestawienie znanego z nieznanym to zatem szansa, żebyśmy w końcu nauczyli się dostrzegać w uchodźcy potrzebującego brata, a nie potencjalnego terrorystę; żebyśmy po raz kolejny uświadomili sobie, że bez względu na przynależność rasową i religijną jesteśmy przede wszystkim ludźmi, i mamy takie same pragnienia i potrzeby.

Chłopiec z Lampedusy ukazał się w liczącej dziś już kilkanaście tomów serii „Wojny dorosłych – historie dzieci”, obok trzech innych tekstów poświęconych uchodźcom (L. Bardijewska, Kot Karima i obrazki, B. Gawryluk, Teraz tu jest nasz dom, R. Piątkowska Hebanowe serce). Podziękowania należą się więc także Wydawnictwu Literatura, które chce publikować tak ważne i aktualne książki.

Rafał Witek, Chłopiec z Lampedusy, Wydawnictwo Literatura, Łódź 2016